Het zou van mijn kant van bijzonder weinig respect getuigen mocht ik, zonder enige bronvermelding, andermans artikel zomaar hebben overgenomen. Elementaire deontologie gebiedt me om minstens naam en achtergrond van de auteur te vermelden: bovenstaande tekst, die ik trouwens zonder er ook maar een komma aan te wijzigen, integraal en met de beste bedoelingen heb geleend, stond op vrijdag 25 augustus in De Standaard op de pagina's 2 en 3 in de rubriek 'Vooraan'. Het stuk is van de hand van Corry Hancké, correspondente Buitenland bij vermelde krant én gespecialiseerd in de Krim, de Donbas-regio en dies meer. Dit laatste vernam ik op de site van de universitaire faculteit waar ze diep in de vorige eeuw afstudeerde.

Waarom, zult u zich wellicht afvragen, waarde lezer, waarom staat dit artikel van de hand van die mevrouw Hancké hier zomaar integraal te lezen? Wel, u herinnert zich vast nog de toelichting op mijn site, in maart '22, bij mijn op dat moment jongste rubriek met de toepasselijke titel 'Je gelooft het niet', waarbij ik mijn almaar groeiende consternatie en verwardheid over allerlei onwaarschijnlijke toestanden en gebeurtenissen die zich tegenwoordig in de wereld manifesteren als volgt probeerde onder woorden te brengen: dergelijke en nog andere bizarre fenomenen, die me tegemoet treden via de dagelijkse berichtgeving of bij het bladeren in sommige weekbladen (...), noden me al eens tot enige reflectie over de relatie tussen mezelf en een almaar meer bevreemdende wereld. Het lijkt bij wijlen alsof ik zit te staren naar een of andere aanzwellende parallelle werkelijkheid... 
Laat het nu net dàt gevoel zijn, dat mij overviel bij de lectuur van het artikel over de heer Pregozjin en zijn kompanen bij hun fatale duik nederwaarts...

     Wat er op dit ogenblik als waar gebeurd en als zodanig te boekstaven mag worden aangenomen: op woensdagavond 26 augustus is boven Russisch grondgebied in de regio Tver een privéjet, eigendom van de heer Prigozjin, neergestort. Er zijn de beelden over de crash, waarop te zien is hoe het toestel als een aangeschoten vogel in spiralen naar beneden warrelt, een uitdijende rookpluim in zijn spoor trekkend om weinige ogenblikken later neer te ploffen in een zee van vuur. Er is het getuigenverslag. Verder wordt gewag gemaakt van een passagierslijst waarop, naast de namen van de quasi volledige Wagnertop, de naam prijkt van de heer Prigozjin. Er zijn de lijken die zijn aangetroffen en intussen geborgen. Nauwelijks enkele uren na de fatale gebeurtenissen zal, dit mag naar Russische maatstaven als ongebruikelijk beschouwd worden, de Russische luchtvaartautoriteit Rosaviatsia een en ander officieel bevestigen. 

Voorlopig lijkt de Westerse pers zich te houden aan een voorzichtige duiding bij de feiten, zich hoedend voor al te wilde speculatie. Toch is er één vraag die de wereld in haar ban houdt en die vooralsnog onbeantwoord blijft: wat is er precies gebeurd in het luchtruim boven het Russische Tver? Was het Poetin geweest die, toen niemand er nog erg in had, na de man met de voorhamer eerst gratie te hebben verleend zich nu toch nog wou wreken op dat sujet dat maar met voortduring het centraal militair beleid bleef schofferen en het bovendien had gewaagd met zijn bende ongeregelden een opstand te plegen tegen het Kremlin? Zou het kunnen dat de Russische geheime dienst FSB een bom op de privéjet had gesmokkeld, bom die ervoor moest zorgen dat bij de explosie alle inzittenden onidentificeerbaar, want verkoold in een zee van vuur, op de Russische grond zouden worden aangetroffen? Of was het net omgekeerd en was het de gewezen presidentiële chef-kok die zijn broodheer te slim af was geweest? Wie weet heeft hij, in navolging van David Copperfield die in staat bleek zelfs het Vrijheidsbeeld in New York te laten verdwijnen, op zijn beurt een sterk staaltje theater opgevoerd door zichzelf te laten verdwijnen om, zoals reeds gesuggereerd, nadien ergens in Afrika, ver weg van de presidentiële toorn, of nog elders in de wereld terug ten tonele te verschijnen. Was er, voor het geval de lijken toch nog enige herkenbaarheid mochten vertonen, uit een soort van morbide voorzorg een dubbelganger van de Wagnerbaas in het bewuste vliegtuig gestapt en was de echte Prigozjin, getipt door een afvallig kopstuk binnen de FSB, intussen rustig de Novaja Gazeta aan het lezen geweest in die andere jet, waarvan sprake? 
't Is dat we het het antwoord schuldig moeten blijven...

     Intussen zou uit moleculair-genetische tests op een van de stoffelijke overschotten gebleken zijn dat het onomstotelijk dit van de heer Jevgeni Prigozjin betrof en dat hij derhalve officieel als dood mag worden verklaard. Door de snelheid waarmee een en ander plaatsvond - noteer de door het Russische staatshoofd gemeende, in eer en geweten aan de nabestaanden aangeboden condoleances, nog vóór die identificatie was uitgevoerd... - heeft het er alle schijn van dat Poetin de Wagnerbaas zo snel mogelijk onder de grond wil steken. De man die intussen op markten en pleinen overal te lande bedacht wordt met bloemenhuldes in de vorm van ontelbare rode anjers, deze man is immers voor het staatshoofd alleen nog maar een ongemakkelijke pain in the ass geworden.. Dus haastte de Russische staatstelevisie zich om mee te delen dat er van een presidentiële wraak nooit sprake is geweest. Alhoewel de Wagnermars op Moskou voor de president een dolk in de rug betekende, vergaf Poetin hem en zijn acolieten, en... hij, Poetin, heet een man van zijn woord te zijn.

     Wat van dit alles gedacht?
    Waarom hebben wij zoveel moeite om in het geval van de berichten die ons dagelijks vanuit Rusland en omstreken komen aangewaaid, waarheid van leugen te onderscheiden, werkelijkheid van fictie? Zou het aan de Slavische ziel kunnen liggen? De heer Boris Raptschinsky (1887-1983) meent alvast van wel. Reeds in 1936 (artikel in De Gids, jaargang 100) heeft hij beschreven hoe een rechtgeaarde Rus omgaat met waarheid en leugen. Hij illustreert zijn stelling aan de hand van een boutade, waarbij een schoonmoeder wordt opgevoerd (cf. infra: 1). 
De heer Raptschinsky weet zelfs méér te vertellen: de doorsnee Rus zou een ernstig probleem hebben met zijn impulscontrole (cf. infra: 2). Zou dit kunnen verklaren waarom de laatste tijd op het grondgebied van de Russische Federatie ze met bosjes naar beneden vallen, de tegenstanders van het staatshoofd? Nu eens voltrekt het smartelijke ongeval zich vanop de trap, het balkon of vanuit een van de ramen hoog boven de grond - gemeenzaam worden ze al eens de vensterbank-doden genoemd - , dan weer vanuit of, in het geval van de fatale duik van de heer Prigozjin, ín een vliegmachien. Tja...

Oké, alle lof voor de heer Raptschinsky en zijn eruditie waar het de exploratie van de Russische ziel betreft, maar bij de berichtgeving over die fatale duik bekruipt mij allengs het akelige besef dat we hier met z'n allen zitten te staren naar iets waarvan we niet goed weten wat er zich precies voor onze ogen afspeelt. Alsof er een theaterstuk wordt opgevoerd met een manke regie. Was het niet Edward Franklin Albee, schrijver van het stuk Who's afraid of Virginia Woolf (over een koppel dat is vastgelopen in de sleur van hun huwelijk) die beweerde: 'Wanneer je naar het theater gaat en volledig begrijpt wat zich op de planken afspeelt, dan kan het nooit een goed toneelstuk zijn'? Misschien hadden we Ratschinsky's uitspraak over de Rus, die zonder blikken of blozen de goegemeente wijsmaakt dat zijn schoonmoeder is gestorven, wat aandachtiger moeten bekijken. Schrijft hij immers niet dat de Rus zelf niet weet waarom hij die leugen vertelt, dat het gebeurt zonder dat hij er zich enige rekenschap van geeft? 

     Gesterkt als we zijn door de beweringen van de heren Ratschinsky en Albee is er geen grond meer voor enige twijfel: het verhaal van Poetin en zijn inner circle lijkt in het beste geval op goed opgezet toneel, maar het blijft toneel!

Nee, je gelooft die heren niet ...